Ziemia kołbielska to teren malowniczo położonych wsi, pól i lasów, wśród których wije się rzeka Świder –prawobrzeżny dopływ Wisły. Mimo bliskiego sąsiedztwa Warszawy, wchodząca w obręb Mazowsza bliższego gmina Kołbiel do dziś zachowuje liczne elementy kultury ludowej. Niepowtarzalne budownictwo, regionalny strój, gwara, własne zwyczaje i obrzędy oraz kołbielskie wycinanki – to tylko niektóre z bogactw tutejszego folkloru.
Ziemie obecnego powiatu otwockiego, wg znanego etnografa, Oskara Kolberga, znajdowały się niegdyś na terenie Mazowsza Leśnego. Jak sama nazwa wskazuje, przed wiekami był to obszar porośnięty lasami, co z kolei sprzyjało izolacji tutejszej ludności. Z biegiem lat, owa izolacja przyczyniła się do wytworzenia specyficznej kultury, której ośrodkiem stała się właśnie Kołbiel.
Kulturę kołbielską umiejscowić można między miastami: Otwock – Mińsk Mazowiecki – Garwolin, co świadczy o tym, że obejmuje ona znacznie szerszy obszar niż samą gminę Kołbiel. Dzięki częściowej izolacji od większych ośrodków miejskich, kultura kołbielska od początku „stanowiła sama o sobie”. Pozbawiona obcych wpływów i naleciałości, mogła więc swobodnie się rozwijać, co potwierdza zachowany do dziś bogaty folklor Kołbielszczyzny.
Region kołbielski w latach 60. i 70. XX wieku stanowił obiekt badań Zakładu Etnografii Uniwersytetu Warszawskiego. Ekspedycja pod kierunkiem prof. Anny Kutrzeby-Pojnarowej, z udziałem prof. Mariana Prokopka, zebrała wówczas bogaty materiał etnograficzny. W serii Atlas polskich strojów ludowych Władysława Kolagi badaczka wydała zeszyt zatytułowany Strój kołbielski. Ważnymi dokumentami pozostają również prace dr Grażyny Dąbrowskiej: Folklor Mazowsza. Mazowsze nad Świdrem oraz Taniec ludowy na Mazowszu, w którym utrwaliła ona pieśni oraz opisała tańce kołbielskiej społeczności. Z kolei Tadeusz Krystyniak w zeszycie zatytułowanym Kołbielskie obrazki muzyczne zapisał muzykę tutejszych pieśni i tańców. Studia nad twórczością ludową regionu kołbielskiego dotyczyły wszystkich dziedzin życia.
Źródło: 1. Bartnicka A., Krótka charakterystyka zachowawczości tradycji w okolicy Kołbieli. [w:] Tejże, Skarby Mazowsza. Folklor kołbielski, Sufczyn 2008.
następna
