| Informator: Józef Pitoń, urodzony 15 IX 1932 roku w Kościelisku, absolwent AWF w Krakowie, obecnie mieszkający w Zakopanem. Pochodzi z rodziny od pokoleń osiadłej w Kościeliskach. Pan Pitoń jest znanym gawędziarzem, przewodnikiem i ratownikiem tatrzańskim, autorem tomików opowiadań: "Moje bajdy", "Naski świat", "Holni ludzie", "Lecom roki". Jest też aktywnym działaczem i honorowym członkiem Związku Podhalan, znawcą i popularyzatorem kultury podhalańskiej.
Nagrania dokonano w lutym 2009 roku podczas wycieczki dialektologicznej studentów i pracowników Uniwersytetu Warszawskiego. Pan Józef Pitoń jest świetnym informatorem, choć mówiącym także polszczyzną literacką. Zna bardzo dobrze zwyczaje i kulturę mieszkańców Podhala, chętnie i długo opowiada gwarą, a z długiej opowieści wybrano tu tylko fragmenty o: powinowactwie, chrzcie, ślubie, jedzeniu, pogodzie i wyrobie serów.
Chrzest
A na chrzcie, jak to wyglądało?
A no właśnie, nigdy nie wiemy.
Na krzcinach? U nas się gado krzciny. Krzesno
łociec, krzesno matka. Nie ojciec chrzesny, matka ino krzesno łociec,
krzesno matka. A w ogóle jest, u nos sie zamiast proszę pana, proszę pani, to sie godo krzesny, krzesno. Krzesny, to jest
tag jakby szanowny panie, a krzesno matko, to zaś prosze pani. To tak do obcych?
Szczególnie do starszych, ale góroli, nie? Nie z rodziny, to jest taki, taki po prostu tytułowanie jak: Słuchojciez panie, powiedzcie mi to i to. Krzesny, powiedzciez mi... Krzesno matko, jako sie to tam idzie? Znocie tego abo tamtego, nie? No i krzest normalnie no
idom do kościoła łociec krzesny, krzesno matka no i teroz to jest moda, że sie ubiro dzieci po góralsku, cy małe i
dziewcynki, chłopców i w
kapelusikak, i w takik, i w kerpcak, i to, no i młodzi państwo, łojcowie matki, no to tyż po góralsku. Kumoter, bo to jest kumoter,
kumoska, kumoter, kumoska, a to też przeważnie kumoska po góralsku i młody kumoter po góralsku. No jest taka moda teroz.
|
