a) wargowe (lëpné): p b f w m
b) zębowe (zãbné): t d s z c dz n
c) dziąsłowe (dąsłowé): sz ż cz dż l r (rz)
d) średniojęz. (strzédnojãzëczné): ń
e) tylnojęz. (tilnojãzëczné): k g ch
f) półsamogłoski (półsamòzwãczi): j ł
zwł. u najstarszego pokolenia. Aż 16 spółgłosek wchodzi w pary bezdźwięczna : dźwięczna, a mianowicie:
p :
b,
f :
w,
t :
d,
s :
z,
c :
dz,
sz :
ż,
cz :
dż,
k :
g; poza nimi zostają półotwarte (tj.
m n r l ł) i
ch, chociaż ostatnia w określonych sytuacjach może mieć fakultatywny odpowiednik dźwięczny, np.
dobriγ dzecy. Opozycja twarda : miękka dotyczyć może tylko
® wargowych, np.
p :
p’,
b :
b’ itd. Tylnojęz.
k g są właściwie tylko twarde, alternując z nowymi miękkimi
ć dź (pd.) bądź miękkimi
cz dż (pn.), zlewającymi się z daw. miękkimi dziąsłowymi
cz dż, alternującymi z
k g (np.
mãka :
mãczëc,
mãczi), prócz których funkcjonują nadto miękkie
sz ż, alternujące z
ch g, np.
mùcha :
mùsze,
noga :
nóżka. Miękkie
ch’ występuje rzadko i lokalnie (
marchiew), wymieniając się na palatalne
ś bądź
sz, np.
marsiew║
marsziew. Wyraźnym ograniczeniom, zwł. na pn.-wsch. podlega dystrybucja
ń, np.
granca,
swinsczi,
kón. Ograniczeniom na tymże obszarze podlega przede wszystkim częstotliwość
ł w wyniku
bylaczenia, np.
losos,
stól. Na pd.-wsch. pojawiają się nowe
ś ź w spieszczeniach typu
babùsia.
