Tekst gwarowy — Polska Nowa Wieś

Informator: Monika Maciak (recytuje wiersz Martyny Przywary) – urodzona w 1993 roku w Opolu, uczennica II klasy gimnazjum z koleżankami rozmawia „po śląsku”, na lekcjach w szkole „po polsku”. Matka – rodowita Ślązaczka, urodzona w Polskiej Nowej Wsi, ojciec nie jest Ślązakiem, ale od żony nauczył się mówić „po śląsku” i „po śląsku” mówi się w domu informatorki.

Autorka wiersza: Martyna Przywara – urodzona w 1943 roku na Opolszczyźnie, całe życie spędziła w Polskiej Nowej Wsi, gdzie wraz z mężem, Ślązakiem, prowadziła tartak. Obecnie żywo interesuje się historią wsi, opracowała mapę wsi i kalendarium najważniejszych wydarzeń, gromadzi także słownictwo śląskie, pisze wiersze „po śląsku” i udziela się w czasie lokalnych uroczystości regionalnych.

Nagrała: Aldona Rogowska. Spisała Beata Zaluza, opracowała: Monika Kresa. Weryfikacja: Izabela Winiarska-Górska.

Informacja: jeśli nie możesz odsłuchać nagrania, skorzystaj ze wsparcia znajdującego się na stronie Adobe)

Co by to buło, gdyby tak najsi przodkowie z grobów powsto^łwali

I nóm ^ło przeszło^jści po^łopowiadali,

Co to za radość by by^uła skropio^una łzuma

Stanąć przed naszymi pra pra starzikuma,

Na pewno zacliby swojo śluⁿsko mowa ^łod tego słowa:

Dzieci nasze, sioł^ańdziejsiont razy potomkowie,

Cóz rzeknąć może^ymy ^ło wo^łs i ^ło sobie,

Tuz no^łzocniejszo^ł to ta nasa zi^emia by^uła

Co przez te wieki wszystkich żywi^uła,

Nase do^umki stoły z drewa, słómom kryte

Bie^ydne, ale w ten czo^łs przyzwojite,

Przyjezdzali tu wielcy ludzie,

Buł tu tez som hercog Bolko z ^Łopolo^ł

W nasym borskiem lesie na gónie

I w nasej Nowej Wsi pi^yrszy kościół ufundował

A w po^jsrodku wsi był dwór niemały,

Toć tam niemodlińscy ksiyⁿdzo^ł i gro^łfy panowały,

A ludzie najsi całymi dniuma ^łobro^ł biali swoją i pańską ziemia.

Śli tu drogo^um wojska szwedzkie,

Plundrowali wsie, po^łlili kościoły katolickie,

Przez trzydzieści lo^łt ludzie w strachu żyli

I po lasach ze swym dobytkiem sie kryli,

Ile głodu my w tyn co^łs mieli i niedostatku

I te zarazy jedna po drugiej nawiedzały

I no^łs mieszkańców dziesio^untkowały,

A tero^łz chtós to, ^ło Matko Świynto^ł,

^ło skutkach zarazy przeca nikt już nie pamiynto^ł,

Toć świynty Roch, patron nas sczyry,

^łobronił no^łs wtedy ^łod dżumy i cholery.

W tysiąc ^łosie^ymsetnym sztyrno^łstym roku

Wiatr gna^oł ^łostro ku wsi z jednego boku,

W ten co^łs trwogi nie było mało,

Jak nam ^łod wielo^łka pół wsi zgorało,

A te nase wojo^łki, boro^łki co na wojna iść musieli,

Zi^emia ^łostawi^eli, rodziny ^łopuścili,

Innych chopów zabrali w świat daleki,

By spocząć w cudzej zi^emi na wieki.

Chodzili ludzie po zo^łgonach,

Uprawiali zi^emia, kopali kopykoma,

Tyrali ciyⁿsko i pyrz grabi^eli,

Pielęgnowali rankoma jak yno umieli,

A tero^łz kiej wszystko sie robi maszinoma

Lezy ta ziemia dugimi ugoruma,

Tak ^łopuscono^ł, tak biedno^ł

A żo^łden nad nio nie ubolewa^ł,

Nie mos juz wielkiego prajzu

Nasa śluⁿsko^ł zie^ymio ukochano,

Twoje dzieci uciekły do Rajchu

A ty jak staro^ł matka zapłakano.

Co wo^łs tu stąd tak wygnało,

Cy wóm chleba brakowało?

Na nasej ziemi juz trzejci ko^jściół stoi,

A lud stygnie,

Coraz to barzi^y nie wierzi, i Boga sie nie boi.

Tuż pamiyntejcie, nasi potomkowie mili,

Abyście zawsze wiary szczegli i gorliwymi byli,

Bo życie bez Boga to droga do wiecznojści a ni do proga.