IDIOM W KASZUBSZCZYŹNIE w wąskim znaczeniu to frazeologizm jakiegoś języka niemający dokładnego odpowiednika w innym języku, ale jest to pojęcie niejednoznaczne i relatywne, a zatem idiomem może być lub nie, w zależności od podejścia, np. zwrot kasz.
piec║ piéck sã rozwalił║
je na rozwalenim ‘o kobiecie rodzącej, mającej rodzić’, bez odpowiednika w jęz. pol., ale znany dawniej na Mazowszu:
piec się u kogo rozwalił, a por. cieszyńskie
bydóm piec bulać ‘urodzi się dziecko’ , nadto czeskie
rozbořila se pec = słowackie
pec sa im pováľala = łuż.
tam su se kachle rozwalili = słoweńskie
peč se je podrla = białorus.
ǔ jeho zaraz piecz razwalicsa i ukr.
у пічурці родився. Rozstrzyga o tym często znajomość fraz. danego obszaru jęz. i definicja. Przy takim podejściu stopień idiomatyczności
frazeologii kaszubskiej jest bardzo wysoki, przekracza bowiem 40% ogólnych zasobów fraz., na co wpływa m.in. wariantowość fraz. i zróżnicowanie geogr., np.
w strawie lës ògónã zamiészôł ‘potrawa się przypaliła’ (Przodkowo, Kielno, Stężyca, Kamienica Szl.), też
lës z czerwònym ògónim przyjechôł (Przyjez. Wdzydzkie);
Grzenia kògòs tłëcze (║
bierze║
dëszi║
namôwiô) ‘ktoś drzemie, jest bliski zaśnięcia (poza porą snu)’;
wilka brzëch bòli ‘świeci słońce i pada deszcz’ (Kępa Żarnowiecka) i w tymże znaczeniu
słuńce krzëczi ‘płacze’ (Jastarnia, Bór). Idiomy mają zwykle głębokie tło wierzeniowe i zwyczajowe.
