Tekst nagrał, zapisał i opracował: Stanisław Cygan Informator: Ewa Kot, ur. w Napękowie, 7 VII 1922 roku, zam. w Bielinach.
Uprawa i obróbka lnu
A proszę mi powiedzieć, jak wyglądała obróbka lnu? Wzieło sie ten len, przezegnało sie krzyzem pańskim, pokropieło sie wodom świeconom, no ji posło sie ji sioło sie . Zasioło sie ten len. Jak juz wyrós tak na pare centymetrów, no to sie sło, patrzało sie, czy zarós, cy jes kwos w nim. No to tak, posło sie oplewić. Oplewieło się. Wyrós do połków, puscoł kwiat nojprzód. Okwit, potym takie połki na lnie. A mówiło się kwitnie czy jakoś jeszcze inaczej? Czy starsi ludzie inaczej mówili na to, że jak len kwitnie? Nie. Len zakwit. Len zakwit cy niebiesko, bo beły róźne kolory. Ji biało i niebieski. A mówiono tylko niebieski, czy jakoś inaczej? Nie siwy przypadkiem. O siwy, siwy. Siwy, a jo juz ło tym, juz nawet nie myśle, to juz zapóminom. Bo gdzie to cłowiek myśli co innego, ale jesce pamieto wszysko. Czyli dawniej mówili siwy, tak? Siwy, siwy tak. Len siwy. No bo jak był bioły to bioły, ale tak to siwy. I prose pana i tak jak sie te połki ustoły na żółciutko, to sie sło wyrywało, wiozało sie w takie medołki, stawiało sie w kopecki. Ji łón wysech. Jak wysech, to sie zbierało. Wiozało sie w powrósło duze snopki. Przywiezło sie do domu, do stodoły, połozeło się, brało sie kijonke, siadało sie w stodole na bojowie i na progu sie kijonkom młócieło ten len. Omłócieło sie tak, zeby nie beło uzniscone. I dopiero sie zebrało to siemie, bo to beło siemie, a te len, te łudka, to sie brało, prose pana, i do miodlenio. Ale trza beło dopiero w wodzie namocyć, zeby to zmiekło i brało sie do miodlenia. Jak do miodlenia to nie, ino jak sie namoceło i ón scerznioł, to sie wynosieło prose pana na ten, na łoke, na łoke. Ji łón tam w rosie dochodzieł ten len. A potym jak juz scerznioł całkiem w rosie, posło się, wzieno sie tak troche i zoboceło się, cy sie łomie. Jak sie łomoł, zostawoł włókno, to juz sie zbierało i tyz takie koziełki . Brało sie to w koziołki, wysychoł. Jak wysech, to sie brało nazod w powrósło, prose pana, no ji do miodlenio. Poleło sie łognisko, łogiń sie taki, dołek sie wykopało, bo juz chłopy były przy tym. Dołek sie wykopało, pokładło sie takie. A gdzie te dołki były? Dołki to były tak, abo z daleka budynków, na tym, na polu, a jak nie to, z daleka, nie było budynków blisko, bo to były dołki, polił sie łogiń, w tych dołkach. A na tych dołkach to sie kładło takie zerdki i dopiero te koziołki, ten len sie rozwijało jak juz wegle zostały. Nie beło płominia ino łogiń, taki żar. Dopiero sie kładło, prose pana, ten len i obracało sie na wszyskie strony, zeby sie nie przypolił, nie zajon. A kobiety juz cekały miodlić. To pobite miały kołecki, ji na tych kołeckach miedlice. Toto jedno było takie. Jedno cieno sie tak i prose pana, a potym jak juz to sie omiodleło z dużych paździur, to sie brało do pocieranio, drugo znów. To mówieło sie cierlica. I w te cierlice to miała dwa takie przedziały. To sie, to sie pacuski. To sie mówieło tak. Toto zgrzebne pierse beło miodlone, a to drugie było pacuski. |
