Tekst nagrał prof. Zenon Sobierajski 15.08.1965 r., przepisała go Jolanta Janusz, przypisy opracowała Barbara Taras.
Informator: Stanisław Czynsz, urodzony w 1887 roku. Nagranie archiwalne zostało udostępnione przez kierownika Zakładu Dialektologii Polskiej UAM w Poznaniu - Profesora Jerzego Sierociuka.
Wnętrze chaty, sprzęty
To może teraz zaczniemy o tym, jak to dawniej wyglądało wnętrze chałupy.
- No tam były, deski były, podbitków żadnych nie było, tak sobie, żeby no… Dechy były położone na bisku [?], tam na górze glina, na tych deskach, a tu bele były tak i… Szpary, na łoczy sie sypało ludziom.
Jak mówili na sufit downi? - Posowa. To na posowie co robiło sie, co sie zbierało? Do czego służyła posowa? - No, posowa to było, to krycie nad mieskaniem. Jak to robili? Z cego?
- To belki na łag [?], budowali dom, pozaciongali belki, zaś desek nakładli i gliny na to i i to była posowa. A dach no to dach, to były oso [?] , to były kozły zaś załozone do tych belek i… połatowane łatami i
słómom pokryte. To tam nik nie znoł tam papy ani.... Słómom abo
trzcinom tą. Jesce po dziś dziń jes takie… stare domy to stojo. Pod słómom. - No i były takie co co szóścioraki ci byli. Jedna, ale jak na majontkach to były takie, dzie sześ rodzin miszkało w jedny, pod jednym dachem. A tak
głospodorz to tam mioł
kuchynke i jedne… pokój pododali. [?] Podłoga była z gleny, tam nie było z desek, ino glina była zwycajno, ubito tak jak… klepisko w stodole. - No to… łyżka, warzonchew do nalywanio drzewianno i i garnek do do głotowanio i…
Jak wyglondały downe gorki do głotowanio?
- No, tako gropa była o trzech nogach. Takie miała kolite dno. To był, to w tym g łotowali. To grope mówili na to, o
czech nożkach była i… - Piec, no, taki jak te te te kasty no, piec. To jes no, jak teraz te te te piece, te kasty som.
A czy mioł daszek? - łO nie. Bez daszka?
- Bez. A
biydny o kapturek mioł, to u góry, zeby tam sie nie kuzyło abo dym nie sed. Na posowe zeby nie… nie zabrudzoł, nie tego. - Tak jest.
Drzozgamy ludzie polili i słómom polili i i
łyndzinamy
pyrek polili, bo tam tak
wyngla ludzie nie kupowali, jak tero. Torfy troche i… troche drz iewa i… - A to łóżka juz były, za
młoji
pamiynci juz łóżka były, a… Dawni, przed laty, to mówili jesce na, ale to nie u nas tak, na piecach, na tym, ale to u nas to już na łóżkach. - No to na biegonach była. Jak dziecie… dziecko płakało to ruszało, bo to było takie, miało, jak te konie na tych biegonach to ta kolybka takie biegony miała i to ruszali, no. A jak już więksi, no to w łóżku społ. W łóżku była słóma, … [?] ino słóma i kawoł szmaty przykryte te słóma i…
A jak płakoł dziyciok, to dali mu smoczka? - A to cukru w łate i młodo to i [?] pokropili i dali mu to jako… A jak mówili na takom… - Mamka. Mamka? Co to było? - To to to była ten, no mojda no. To był cukier w szmatce. - Tak A gdzie przechowywali ludzie swoją odzież? Ubranie odświyntne.
- No to na
goździu wisiało na ścianie, bo szafy nie było. No. - No naftom. W butelecce łod atramentu, zrobił knotek, na zaciongnoł i
świciuł A jak nie to drzozgom zapolił i… drzozgami świcieli i różne łoliwy. W pudełecko troche
jakigoś tłuszczu wloł i knotek zaciungnoł i świcioł. |
