Tekst gwarowy — Podsarnie

Maśnicka Maśnicka

Opowiada Stefan Warciak

Urodzony w r. 1938.

Pochodzenie: chłopskie

Wykształcenie: podstawowe

 

 

 

 

 

 

 

Informacja: jeśli nie możesz odsłuchać nagrania, skorzystaj ze wsparcia znajdującego się na stronie Adobe)

 

 

Musi na to być d^łor^łodne [dr^żewo] bez [synko^uw], musi sie [p^ł|oscypadź na] …, jak^ło i [|na go^unty], in^ło [w ^łob^łok ko^uńcak] ro^uwn^ło, b^ło t^ło idzie na bednia^orki. Potym t^ło tr^żeba [p^łor^żondnie] [wysusyć], [w|yheblować], noji [składać d^ło^łok^łoła, d^ło ^łokrongła], tak jak^ło wyziyra^o ruła, in^ło maśnicka jes u góry w jednym ko^uńcu woⁿziyjsa^o, w drugiym znowu hrubsa^o, syrsa^o. [Da^own^ło r^łobiyli ^łobroncki], nabijali z drewna, zakładali jedn^ło za drugie, a p^łote nastało [zelaz^ło], tak zwana^{o ł}obroncka i t^ło nabijali na t^ło. [Maśnicka sie składa^o z bednia^orek]. Tyk bednia^orek, za^olezy, kiela^o kto^u kcia^oł [maśnicke], cy na dziesiynć litrów śmietany, cy na piynć, cy na tr^żi. Kto^u chowa^oł k^łoze, t^ło mu wystarcyła i litr^łowa^o maśnicka. No t^ło na ty bednia^orki tr^ża było sesna^oście bednia^orek d^ło^łok^łoła. U sp^łodku były [syrse], a d^ło go^ury były [woⁿziyjse]. Dn^ło tr^ża było piyknie zawontorować i [nabidź ^łokronglutkie dn^ło], wycyrklować d^ło^łok^łoła, oberznóć. Potym d^ło maśnicki, co^u sie wkładało z wiyrchu, to sie nazywało wiyrnicek. T^ło było na [^łodwr^łotna^o stro^une] jak^ło maśnicka, ciynksym ko^uńcym d^ło maśnicki, a d^ło go^ury syrsym. Na t^ło [pr^żich^łodziyło] [tyz] takie jak^ło sp^łodnie dn^ło i w tym była dziura, b^ło musia^oł być na sp^łodku kij, ze sp^łodku i, t^ło sie nazywała t^łop^łorka. Tak jak^ło da^own^ło narcia^or^że mieli [t^łop^łorki]. T^ło było ^łokrongłe i p^łowiertane d^ło^łok^łoła seś, siedym dziur, co^uby śmietane pr^żepuscało bez te t^łop^łorke. Na [wiyr pr^żich^łodziyło ta^ock^ło]. To było takie po^ułokrongłe, jak kieby przerzno^uł łobde na p^łoły. W tym była dziura i t^ło sie przet^ło nazywało ta^ocko, b^ło [sie t^łocyło maśnickom d^ło^łok^łoła] i masło sie sch^łodziyło w tyj maśnicce. A na^ojlepse na maśnicke t^ło było drewn^ło, co^u [str^żelo^uł pieron] [d^ło smyreka cy do jedle], b^ło ga^odali, ze ^łokropnie [d^łobr^że] sie masło sch^łodzi na kupe z takiego drewna. Tak sam^ło r^łobiyło sie i putnie na w^łode, w tyn sa^om sp^łoso^ub, jak^ło i ty maśnicki. Ty putnie t^ło były nie ^łokrongłe, ba podług^łowate, takie jak wanna, co^uby d^łobr^że pasowały k^łoło n^łogi niyś. Jedna bednia^orka była wyzsa^o, w ni była wywiertana^o dziura, co^uby włozyć do nie palce i n^łosić te w^łode. Nale na putnie t^ło ta juz nie musiało być takie, co^uby [pieron] str^żelo^uł, ba in^ło co^uby nie było synkate, co^uby sie nie la^oło k^łoło tego.

 

maśnicka - ‘drewniane naczynie do ręcznego wyrobu masła, wykonane z klepek, okrągłe, o kształcie ściętego stożka, średnicy podstawy ok. 25 cm i wysokości 60–70 cm’

poscypać – ‘rozłupać na części wiele kawałków drewna lub jeden kawałek na wiele części’

bedniárka – ‘klepka w naczyniu drewnianym’

ruła – ‘rura’

hruby – ‘gruby’

zawontorować – ‘osadzić dno naczynia w rowku (tj. wontorze), wyżłobionym w klepkach od strony wewnętrznej’

okronglućki – 'z nacechowaniem emocjonalnym: ogrągły’

wycyrklować – ‘wyrysować okrąg przy pomocy cyrkla’

wiyrnicek – ‘górna, zdejmowana część maśnicki, szersza u góry’

toporka – ‘w maśnicce: drążek zakończony kółkiem z wywierconymi otworami, poruszany pionowo w czasie robienia masła’

wiertać – ‘wiercić’

tácko – ‘wypukłe, drewniane kółko nakładane na toporkę w maśnicce, zabezpieczające przed wychlapywaniem się śmietany w czasie robienia masła’

łobda – ‘piłka do gry’

pieron – ‘piorun’

smyrek – ‘świerk’

putnia – ‘drewniane naczynie z bedniárek, o przekroju elipsowatym, z jednym uchem, służące do noszenia wody’

podługowaty – ‘mający wydłużony kształt; podłużny, wydłużony’

cóby – ‘aby, żeby’